برنامه فیزیکی و ریز فضاهای کتابخانه

برنامه فیزیکی و ریز فضاهای کتابخانه قرار است ما را با هر آنچه که در طراحی یک کتابخانه باید به آن توجه کنیم، آشنا کند. در طراحی یک کتابخانه مدرن نکات و مسائل بسیار ریز و درشت وجود دارد که به تمامی آنها دقت داشت و تمامی آنها را دقیقاً متناسب با استانداردهای روز دنیا به کار برد و یکی از نکات بسیار کلیدی که در طراحی کتابخانه وجود دارد توجه داشتن به برنامه های فیزیکی و ریز فضاهای مورد نیاز در طراحی یک کتابخانه می باشد …

 

برنامه فیزیکی و ریز فضاهای کتابخانه

در لیست پیش روی شما عزیزان برنامه فیزیکی و ریز فضاهای مورد نیاز جهت طراحی یک کتابخانه مدرن را با توجه به آخرین تغییرات به کار رفته در این صنعت و با توجه به نیازهای روز دنیا به کار بردیم. توجه داشته باشید که این ریز فضاها و استانداردها می‌تواند متناسب با شرایط و نوع طرح و موقعیت طرح نیز متفاوت باشد که شما باید متناسب با نیاز خود و با مشورت از راهنمایی خود از این استانداردها در طراحی خود استفاده کنید …

 

بخش های مختلف یک کتابخانه

1. ورودی و سرسرا
2. اطلاعات:در جلوی ورودی اصلی
3. پذیرش و امانات کتاب:  ارتباط با سالن مطالعه و محل سرچ
4. ناحیه سرچ و برگه دانها
5. محلی برای نمایشگاه نسخ خطی:ترجیحا در لابی و در مرکز دید
6. سالن های مطالعه:در طبقات تا مکانی دور از سر و صدای سایر مراجعین باشد
7. کتابخانه کودکان:بهتر است در همان سرسرا از سایر فضاها جدا شده و در طبقه همکف باشد
8. سالن مرجع:در طبقات
9. مدیریت و کارکنان:دارای ورودی مجزا
10. مخزن کتاب ها :طبقه همکف و در نزدیکی قسمت کارکنان تا کتابها بعد از شماره زنی به راحتی به انجا حمل شود
11. فضایی برای نشریات و مجلات:نزدیکی بخش مرجع
12. سرویس بهداشتی
13. انتشارات

 

   بخش های جنبی یک کتابخانه

1. واحد سمعی و بصری
2. سالن اجتماعات یا امفی تئاتر:دارای یک پارکینگ مجزا و نزدیک به ان (برای هر سه صندلی یک پارکینگ)
3. بوفه
4. فروشگاه کتاب
5. نمازخانه
6. سایت کامپیوتری

 

عواملی که در برنامه فیزیکی کتابخانه موثرند

1. جمعیت استفاده کننده
2. مجموعه مواد کتابخانه
3. سازماندهی مواد
4. پرسنل کتابخانه

 

ضوابط مربوط به تفکیک زمین در سطوح مختلف

• حداقل تفکیک در محله : ۵۰۰ متر مربع
• حداقل تفکیک در ناحیه : ۱۰۰۰ متر مربع
• حداقل تفکیک در منطقه و شهر :۲۵۰۰ متر مربع
• حداقل عرض دسترسی سواره در مقیاس محله :۱۲ متر
• حداقل عرض دسترسی سواره در مقیاس ناحیه :۱۴ متر
• پارکینگ:به ازای هر ۱۰۰ متر مربع در طبقات دو واحد پارکینگ

 

انواع دسترسی داخل فضای کتابخانه

1. اداری : دسترسی های مخزن و کتابدار و مدیر و فضاهای کار: درجه یک
   فضای ابدارخانه و سرویس اداری و فضای استراحت: درجه دو
2. عمومی :دسترسی های مخاطب با کتابدار و سالن های مطالعه: درجه یک
   دسترسی به قسمت های مجلات- سمعی و بصری و اینترنت: درجه دو
3. فضای مورد نیاز برای کتابخانه در حوزه ی جمعیتی ۵۰۰۰۰ نفر در حدود ۱۵۰۰ متر مربع

 

ورودی

• جذاب بوده
• به راحتی بتوان از ان عبور کرد ولی وسعت ان به اندازه ای نباشد که انسان را با ایستادن تشویق کند
• برای عرصه و نمایش مناسب باشد

امفی تئاتر

1. ارتفاع متوسط سالن نباید از ۴۰ درصد طول ان تجاوز کند
2. عرض حداقل برای راهروهای مجاور سالن که درهای ورودی به انها باز می شود ۵/۳ متر است
3. حداقل درهای سالن راهرو خروجی اصلی ۳ عدد
4. تمام درها از داخل به خارج باز شود
5. زاویه دید افراد در سالن ۳۰ تا ۳۵ درجه

 

زیر بنای تالار با مفروضات زیر به دست می اید

1. شمار استفاده کنندگان از تالار
2. صحنه و تاسیسات پشت ان
3. تالار برای استفاده ۱۵ تا ۲۰ درصد مراجعین در نظر گرفته شود
4. زیر بنای سرانه ۲/۱ تا۵/۱ متر مربع برای هر نفر← برای ۱۰۰ نفر مساحتی حدود ۱۵۰ متر مربع فضا نیاز داریم

 

مرجع

برای هر۱۰۰۰ جلد کتاب مساحت ۱۰ متر مربع و در صورت وجود فضای سیرکولاسیون ۳۲/۲ متر مربع جهت مطالعه: برای ۱۵۰۰۰ جلد کتاب و ۲۰ صندلی مساحتی حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر مربع نیاز می باشد .

لزوم وجود دستگاه تکثیر در این بخش

 

سمعی و بصری

1. دارای حداقل نور طبیعی
2. به دلیل ایجاد سر و صدا در ان بهتر است نزدیکی امفی تئاتر و در طبقه همکف باشد

 

سالن مطالعه

سطح سرانه برای هر نفر در سالن مطالعه بزرگسالان حداقل ۲ متر مربع و در صورت احتساب میز و صندلی استاندارد و میز کتابدار و …  ۵/۲ متر مربع می باشد

1. سطح سرانه برای سالن روزنامه و مجلات برای هر نفر ۵/۲ تا ۳ متر مربع می باشد
2. هر ۱۰۰۰ جلد کتاب در سالن مطالعه ۱۵ متر مربع
3. بنابراین برای ۳۰۰۰۰ جلد کتاب و ۷۰ نفر مساحتی حدود ۶۰۰ متر مربع فضا نیاز می باشد

 

بخش کودکان

نیاز های اساسی این بخش

1. محلی برای امانت کتاب – نگهداری کتاب و سایر رسانه ها و نمایشگاه
2. محلی برای انجام وظایف و تکالیف مدرسه
3. محلی برای فعالیت هایی که کتابخانه بر ان نظارت دارد مانند قصه گویی- نمایش فیلم – سخنرانی و کلاس های اموزشی و هنری
4. سطح سرانه برای هرنفر در سالن کودکان ۵/۲ تا ۳ متر مربع می باشد
5. فضا برای فعالیت های جنبی کودک مانند نقاشی – مجسمه سازی و ….:برای هر نفر حدود ۳ متر مربع  و این فضا حداقل برای ۲۰ کودک باید ظرفیت داشته باشد

 

نمازخانه

1. در صورت ادائ نماز به صورت انفرادی برای هر نمازگزار یک متر مربع
2. در صورت ادائ نماز به صورت جماعت برای هر نمازگزار ۶/۰ متر مربع

 

سه مسیر اصلی رفت و امد در کتابخانه که برخورد این مسیرها باید به حداقل کاهش یابد

1. مسیر رفت و امد مراجعین
2. مسیر رفت و امد کارکنان و حمل و نقل تجهیزات
3. مسیر حمل و نقل کتاب و منابع