برنامه فیزیکی و ریز فضاهای کتابخانه قرار است ما را با هر آنچه که در طراحی یک کتابخانه باید به آن توجه کنیم، آشنا کند. در طراحی یک کتابخانه مدرن نکات و مسائل بسیار ریز و درشت وجود دارد که به تمامی آنها دقت داشت و تمامی آنها را دقیقاً متناسب با استانداردهای روز دنیا به کار برد و یکی از نکات بسیار کلیدی که در طراحی کتابخانه وجود دارد توجه داشتن به برنامه های فیزیکی و ریز فضاهای مورد نیاز در طراحی یک کتابخانه می باشد …
برنامه فیزیکی و ریز فضاهای کتابخانه
در لیست پیش روی شما عزیزان برنامه فیزیکی و ریز فضاهای مورد نیاز جهت طراحی یک کتابخانه مدرن را با توجه به آخرین تغییرات به کار رفته در این صنعت و با توجه به نیازهای روز دنیا به کار بردیم. توجه داشته باشید که این ریز فضاها و استانداردها میتواند متناسب با شرایط و نوع طرح و موقعیت طرح نیز متفاوت باشد که شما باید متناسب با نیاز خود و با مشورت از راهنمایی خود از این استانداردها در طراحی خود استفاده کنید …
بخش های مختلف یک کتابخانه
- ورودی و سرسرا
- اطلاعات:در جلوی ورودی اصلی
- پذیرش و امانات کتاب: ارتباط با سالن مطالعه و محل سرچ
- ناحیه سرچ و برگه دانها
- محلی برای نمایشگاه نسخ خطی:ترجیحا در لابی و در مرکز دید
- سالن های مطالعه:در طبقات تا مکانی دور از سر و صدای سایر مراجعین باشد
- کتابخانه کودکان:بهتر است در همان سرسرا از سایر فضاها جدا شده و در طبقه همکف باشد
- سالن مرجع:در طبقات
- مدیریت و کارکنان:دارای ورودی مجزا
- مخزن کتاب ها :طبقه همکف و در نزدیکی قسمت کارکنان تا کتابها بعد از شماره زنی به راحتی به انجا حمل شود
- فضایی برای نشریات و مجلات:نزدیکی بخش مرجع
- سرویس بهداشتی
- انتشارات
بخش های جنبی یک کتابخانه
- واحد سمعی و بصری
- سالن اجتماعات یا امفی تئاتر:دارای یک پارکینگ مجزا و نزدیک به ان (برای هر سه صندلی یک پارکینگ)
- بوفه
- فروشگاه کتاب
- نمازخانه
- سایت کامپیوتری
عواملی که در برنامه فیزیکی کتابخانه موثرند
- جمعیت استفاده کننده
- مجموعه مواد کتابخانه
- سازماندهی مواد
- پرسنل کتابخانه
ضوابط مربوط به تفکیک زمین در سطوح مختلف
- حداقل تفکیک در محله : ۵۰۰ متر مربع
- حداقل تفکیک در ناحیه : ۱۰۰۰ متر مربع
- حداقل تفکیک در منطقه و شهر :۲۵۰۰ متر مربع
- حداقل عرض دسترسی سواره در مقیاس محله :۱۲ متر
- حداقل عرض دسترسی سواره در مقیاس ناحیه :۱۴ متر
- پارکینگ:به ازای هر ۱۰۰ متر مربع در طبقات دو واحد پارکینگ
انواع دسترسی داخل فضای کتابخانه
- اداری : دسترسی های مخزن و کتابدار و مدیر و فضاهای کار: درجه یک
فضای ابدارخانه و سرویس اداری و فضای استراحت: درجه دو - عمومی :دسترسی های مخاطب با کتابدار و سالن های مطالعه: درجه یک
دسترسی به قسمت های مجلات- سمعی و بصری و اینترنت: درجه دو - فضای مورد نیاز برای کتابخانه در حوزه ی جمعیتی ۵۰۰۰۰ نفر در حدود ۱۵۰۰ متر مربع
ورودی
- جذاب بوده
- به راحتی بتوان از ان عبور کرد ولی وسعت ان به اندازه ای نباشد که انسان را با ایستادن تشویق کند
- برای عرصه و نمایش مناسب باشد
امفی تئاتر
- ارتفاع متوسط سالن نباید از ۴۰ درصد طول ان تجاوز کند
- عرض حداقل برای راهروهای مجاور سالن که درهای ورودی به انها باز می شود ۵/۳ متر است
- حداقل درهای سالن راهرو خروجی اصلی ۳ عدد
- تمام درها از داخل به خارج باز شود
- زاویه دید افراد در سالن ۳۰ تا ۳۵ درجه
زیر بنای تالار با مفروضات زیر به دست می اید
- شمار استفاده کنندگان از تالار
- صحنه و تاسیسات پشت ان
- تالار برای استفاده ۱۵ تا ۲۰ درصد مراجعین در نظر گرفته شود
- زیر بنای سرانه ۲/۱ تا۵/۱ متر مربع برای هر نفر← برای ۱۰۰ نفر مساحتی حدود ۱۵۰ متر مربع فضا نیاز داریم
مرجع
برای هر۱۰۰۰ جلد کتاب مساحت ۱۰ متر مربع و در صورت وجود فضای سیرکولاسیون ۳۲/۲ متر مربع جهت مطالعه: برای ۱۵۰۰۰ جلد کتاب و ۲۰ صندلی مساحتی حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر مربع نیاز می باشد .
لزوم وجود دستگاه تکثیر در این بخش
سمعی و بصری
- دارای حداقل نور طبیعی
- به دلیل ایجاد سر و صدا در ان بهتر است نزدیکی امفی تئاتر و در طبقه همکف باشد
سالن مطالعه
سطح سرانه برای هر نفر در سالن مطالعه بزرگسالان حداقل ۲ متر مربع و در صورت احتساب میز و صندلی استاندارد و میز کتابدار و … ۵/۲ متر مربع می باشد
- سطح سرانه برای سالن روزنامه و مجلات برای هر نفر ۵/۲ تا ۳ متر مربع می باشد
- هر ۱۰۰۰ جلد کتاب در سالن مطالعه ۱۵ متر مربع
- بنابراین برای ۳۰۰۰۰ جلد کتاب و ۷۰ نفر مساحتی حدود ۶۰۰ متر مربع فضا نیاز می باشد
بخش کودکان
نیاز های اساسی این بخش
- محلی برای امانت کتاب – نگهداری کتاب و سایر رسانه ها و نمایشگاه
- محلی برای انجام وظایف و تکالیف مدرسه
- محلی برای فعالیت هایی که کتابخانه بر ان نظارت دارد مانند قصه گویی- نمایش فیلم – سخنرانی و کلاس های اموزشی و هنری
- سطح سرانه برای هرنفر در سالن کودکان ۵/۲ تا ۳ متر مربع می باشد
- فضا برای فعالیت های جنبی کودک مانند نقاشی – مجسمه سازی و ….:برای هر نفر حدود ۳ متر مربع و این فضا حداقل برای ۲۰ کودک باید ظرفیت داشته باشد
نمازخانه
- در صورت ادائ نماز به صورت انفرادی برای هر نمازگزار یک متر مربع
- در صورت ادائ نماز به صورت جماعت برای هر نمازگزار ۶/۰ متر مربع
سه مسیر اصلی رفت و امد در کتابخانه که برخورد این مسیرها باید به حداقل کاهش یابد
- مسیر رفت و امد مراجعین
- مسیر رفت و امد کارکنان و حمل و نقل تجهیزات
- مسیر حمل و نقل کتاب و منابع